Papieska Gwardia Szwajcarska

Papieska Gwardia Szwajcarska (łac. Cohors Helvetica lub Cohors Pedestris Helvetiorum a Saca Custodia Pontificis) to formacja wojskowa utrzymywana przez Stolicę Apostolską, odpowiedzialna za ochronę Papieża i Pałacu Apostolskiego. Żołnierze ci służą także jako siły zbrojne Watykanu. Gwardia Szwajcarska została założona w 1506 roku przez papieża Juliusza II.

Obecnie liczy 110 żołnierzy. W skład formacji wchodzą: dowódca, czterech oficerów, sześciu sierżantów, kapelan, starszy sierżant sztabowy, dziesięciu kaprali i dziesięciu wicekaprali. Pozostałych 77 żołnierzy to halabardnicy.

Historia

Gwardia Szwajcarska została powołana przez papieża Juliusza II, zwanego „papieżem wojownikiem”, 22 stycznia 1506 roku. 150 gwardzistów, dowodzonych przez kapitana Kaspara von Silenena, przybyło do Rzymu przez Porta del Popolo i dotarło do Bazyliki św. Piotra, gdzie papież udzielił im błogosławieństwa z loggii benedykcyjnej.

Formacja papieska istnieje od ponad 500 lat i dziś odpowiada za bezpieczeństwo papieża Franciszka.

Pierwszym wielkim sprawdzianem Gwardii był tzw. „Sacco di Roma” – złupienie Rzymu przez wojska cesarza Karola V 6 maja 1527 roku. Tego dnia poległo 147 gwardzistów, którzy umożliwili ucieczkę papieżowi Klemensowi VII do Zamku Świętego Anioła. Na pamiątkę tego wydarzenia nowi rekruci składają przysięgę wierności 6 maja – w rocznicę oblężenia Rzymu.

Ceremonia odbywa się na dziedzińcu św. Damazego w Watykanie. Przysięga składana jest w czterech językach urzędowych Szwajcarii: łacinie, niemieckim, francuskim i włoskim. Rekrut trzyma sztandar gwardii w lewej dłoni i unosi prawą rękę z trzema palcami wyprostowanymi – symbolem Trójcy Świętej.

Gwardia Szwajcarska to najmniejsza armia świata.

Papież zdecydował się zatrudnić szwajcarskich najemników ze względu na ich lojalność i niezrównane umiejętności wojskowe. Po 1870 roku, kiedy Królestwo Włoch anektowało Państwo Kościelne, gwardia przestała funkcjonować jako klasyczne wojsko. Mimo to, w 1874 roku zmieniono konstytucję Szwajcarii, zakazując służby w obcych armiach – jednak Watykan został z tego zakazu wyłączony.

Obecnie Gwardia pełni głównie funkcje ceremonialne, lecz jest zawodowo wyszkolona do obrony papieża

Mundur

Ubrania gwardzistów są niebiesko-czerwono-żółto-pomarańczowe i inspirowane modą renesansową. Kolory czerwony i niebieski nawiązują do rodu della Rovere, z którego wywodził się Juliusz II, natomiast czerwony symbolizuje ród Medyceuszy, do którego należał papież Klemens VII.

Istnieje plotka, że autorem projektu munduru był Michał Anioł lub Rafael

W rzeczywistości Michał Anioł nie miał z tym związku, a Rafael jedynie inspirował bufiastymi rękawami. Obecny „mundur galowy” został wprowadzony na początku XX wieku przez dowódcę Jules’a Reponda.

Na co dzień mundur noszony jest z niebieską czapką baskijską.

W święta, podczas Bożego Narodzenia, Wielkanocy oraz przysięgi, mundur uzupełnia się o zbroję z XVII wieku oraz srebrny hełm z piórami strusimi. Z kolei do ćwiczeń oraz nocnych wart gwardziści noszą tzw. „Exerzieruniform” – prostszy, codzienny mundur.

Wyposażenie

Żołnierze są wyposażeni zarówno w tradycyjną broń, jak halabardy, jak i we współczesne uzbrojenie palne. Jednak jednym z najbardziej charakterystycznych elementów Gwardii Szwajcarskiej pozostaje jej zabytkowy oręż. Zabytkowe zbroje i broń biała – przede wszystkim miecze i halabardy – są nadal używane.

Nowoczesnym dodatkiem w wyposażeniu żołnierzy jest legendarny „szwajcarski scyzoryk” – nieodłączny element samoobrony każdego obywatela Szwajcarii, powszechnie wykorzystywany również poza armią. Scyzoryki te to wielofunkcyjne narzędzia występujące w różnych rozmiarach i konfiguracjach – można je znaleźć w kieszeni każdego gwardzisty watykańskiego.

Gwardia współpracuje także z Korpusem Żandarmerii Państwa Watykańskiego – policyjną formacją Watykanu.

Do głównych obowiązków Gwardii Szwajcarskiej należą:

1. Towarzyszenie Ojcu Świętemu podczas podróży
2. Ochrona Kolegium Kardynałów w czasie sede vacante
3. Strzeżenie wejść do Watykanu
4. Pełnienie funkcji honorowych i ochronnych

Sztandar

Sztandar Gwardii Szwajcarskiej podzielony jest białym krzyżem na cztery części. W prawym górnym i lewym dolnym rogu znajdują się kolory gwardii: czerwony, żółty i niebieski. Wzór sztandaru był zmieniany kilkukrotnie na przestrzeni dziejów. W lewym dolnym rogu widnieje herb papieża Juliusza II, zaś w lewym górnym – herb aktualnie urzędującego papieża. W centrum sztandaru znajduje się herb dowódcy Gwardii.

Jak zostać Gwardzistą Szwajcarskim

Nie każdy może dołączyć do osobistej formacji ochrony papieża. Obowiązują ściśle określone kryteria: kandydat musi być kawalerem, katolikiem pochodzenia szwajcarskiego, mieć od 19 do 30 lat oraz odbyć szkolenie w Armii Szwajcarskiej. Gwardziści mogą zawrzeć małżeństwo po ukończeniu 25. roku życia i co najmniej trzech latach służby, pod warunkiem zobowiązania się do pozostania w służbie przez kolejne trzy lata i posiadania rangi kaprala.

Kandydat musi również posiadać wykształcenie średnie lub dyplom zawodowy. Wymagana jest także nienaganna reputacja.

Papież zwraca uwagę na to, by kandydat miał co najmniej 174 cm wzrostu, a posiadanie obywatelstwa szwajcarskiego jest obowiązkowe.

Wynagrodzenie

Roczna pensja początkującego gwardzisty wynosi 15 600 euro. Ponadto zapewnione są zakwaterowanie i wyżywienie. Wynagrodzenie wzrasta wraz ze stażem i stopniem wojskowym. Niezwykle istotnym przywilejem członka Gwardii Szwajcarskiej jest dostęp do terytorium Państwa Watykańskiego, które przekraczać mogą tylko posiadacze paszportów watykańskich lub odpowiednich zezwoleń.

Bycie członkiem Gwardii Szwajcarskiej to ogromna odpowiedzialność i zaszczyt. Możecie ich zobaczyć podczas wizyty w Watykanie – dajcie znać w komentarzach, co sądzicie o tej wyjątkowej formacji ochronnej!

Autor: Kate Zusmann

Mieszkam w Wiecznym Mieście od 12 lat. Mówi się, że każdy zakątek Rzymu ma swoją historię — i właśnie o tych najbardziej intrygujących faktach i miejskich legendach chcę Wam opowiedzieć. :)