22940 podróżnych przeczytało
Konstantyn I Wielki był cesarzem rzymskim w latach 306–337 n.e. Poprzedni cesarz, Dioklecjan, postanowił podzielić imperium na dwie części, ponieważ było zbyt rozległe, by rządzić nim jednoosobowo. Tak powstała tetrarchia, czyli rządy czterech. Dioklecjan sprawował władzę na wschodzie z Nikomedii jako August, a jego Cezarem był Galeriusz. Na zachodzie rządzili Maksymian i Konstancjusz Chlorus.
Syn Konstancjusza, Konstantyn, zjednoczył podzielone imperium i przeniósł stolicę ze Starego Rzymu, zakładając nową – Konstantynopol.
Wczesne lata
Konstantyn, Gaius Flavius Valerius Constantinus, urodził się w Naissus (dzisiejsza Serbia) między 272 a 285 rokiem n.e. Jego ojciec był dowódcą wojskowym i cezarem Zachodu, dlatego Konstantyn dorastał na dworze cesarskim, później awansując na stanowisko oficera sztabowego u Dioklecjana. Wszyscy, którzy otaczali Konstantyna, uważali go za człowieka o niewyczerpanej energii.
W 305 roku Dioklecjan i Maksymian abdykowali, przekazując władzę Galeriuszowi na Wschodzie i Konstancjuszowi na Zachodzie. Jednak synowie Maksymiana – Maksencjusz i Konstantyn – poczuli się zdradzeni. Doprowadziło to do długiej walki o kontrolę nad obiema częściami imperium. Po abdykacji Dioklecjana, Galeriusz pozwolił Konstantynowi powrócić na Zachód w 306 roku i służyć pod rozkazami ojca. Tak więc, zanim Konstancjusz zmarł na białaczkę (stąd przydomek „Chlorus”) w 306 roku w Eburacum (dzisiejszy York), Konstantyn miał okazję wziąć udział w kampanii przeciwko Piktom w Brytanii razem z ojcem.
Po śmierci ojca Konstantyn kontynuował budowanie swojej reputacji jako człowiek zdolny do szybkiego podejmowania zdecydowanych decyzji. W 307 roku zaatakował Franków, gdzie pojmał dwóch frankijskich królów i rzucił ich dzikim zwierzętom na pożarcie na arenie amfiteatru w Trewirze. Zyskał szacunek armii, która zaczęła mu ufać.
Śmierć Konstancjusza i zwycięska kampania w Brytanii sprawiły, że wielu oczekiwało, iż Konstantyn zostanie nowym Augustem Zachodu. Jednak stanowisko to powierzono Sewerowi – Cezarowi i bliskiemu przyjacielowi Galeriusza – mimo że istniały twierdzenia, iż Konstancjusz przed śmiercią ogłosił swego syna Augustem.
Walka o władzę
Pomimo oficjalnego dekretu, Konstantyn został ogłoszony Augustem przez swoich zwolenników. Galeriusz jednak odmówił uznania tego tytułu, nazywając go jedynie Cezarem. Nie można pominąć faktu, że Maksencjusz zignorował zarówno Galeriusza, jak i Konstantyna, ogłaszając się Augustem w 307 roku n.e. Dzięki poparciu Rzymu i Gwardii Pretoriańskiej objął kontrolę nad Sycylią, Korsyką, Sardynią oraz częścią Afryki Północnej. Ostatecznie aż sześciu różnych ludzi miało sprawować władzę na Zachodzie.
Z powodu przyjaźni z Galeriuszem Sewer nie cieszył się zaufaniem ani Konstantyna, ani szwagra Konstantyna – Maksencjusza. Obaj sprzymierzyli się z byłym Augustem Maksymianem, by pokonać nowego Augusta i połączyli siły przeciwko Sewerowi. Niestety dla Sewera, który otrzymał rozkaz stłumienia buntu Maksencjusza, jego wojsko go opuściło. Obawiając się o własne życie, schronił się w Rawennie, gdzie został zabity poza murami Rzymu. Jego śmierć doprowadziła do nieudanej inwazji wojsk Galeriusza na Zachód. W 308 roku powstała nowa tetrarchia – Licyniusz został nowym Augustem, natomiast Konstantyn zachował tytuł Cezara. W końcu Maksymian popełnił samobójstwo.
Bitwa przy Moście Mulwijskim
Maksencjusz opuścił Rzym, by zmierzyć się z Konstantynem w słynnej bitwie przy Moście Mulwijskim w 312 roku. Dzień przed bitwą Konstantyn ujrzał na niebie znak krzyża nałożony na tarczę słoneczną. Pod nim znajdował się napis: “In Hoc Signo Vinces”, co oznaczało “Pod tym znakiem zwyciężysz”. Tej samej nocy Konstantyn miał sen, w którym Chrystus wyjaśnił mu znaczenie tego znaku i nakazał, by w bitwie posługiwał się symbolem krzyża.
Następnego dnia stare sztandary zostały zastąpione nowymi, ozdobionymi krzyżem. Konstantyn z łatwością pokonał Maksencjusza, który uciekł w stronę Rzymu. Jednak zanim dotarł do miasta, wpadł do rzeki i utonął. Historycy uznają to zwycięstwo za przełomowy moment w dziejach, który zapoczątkował zjednoczenie Kościoła i państwa.
Konstantyn zdobył pełną kontrolę nad Zachodem. Jednym z jego pierwszych działań było ogłoszenie Edyktu Mediolańskiego, który gwarantował tolerancję religijną.
Cesarz Konstantyn Wielki
Galeriusz i Maksymian Daja pełnili funkcje Augusta i Cezara na Wschodzie. Jednak Galeriusz wkrótce zmarł, a Maksymian i Licyniusz rozpoczęli walkę o kontrolę nad Wschodem. Doprowadziło to do podziału imperium między nich – Licyniusz objął Bałkany, a Maksymian Małą Azję oraz wschodnie prowincje. Ich porozumienie nie przetrwało długo i już w 313 roku doszło do bitwy między nimi w Tracji. Co ciekawe, Licyniusz walczył w tej bitwie pod znakiem krzyża.
Relacje między Licyniuszem a Konstantynem były napięte. Co więcej, Licyniusz poślubił przyrodnią siostrę Konstantyna – Konstantję. Po raz pierwszy spotkali się na polu bitwy pod Cibalae w 316 roku, gdzie Konstantyn pokonał Licyniusza. W kolejnych latach Licyniusz prześladował chrześcijan i niszczył kościoły. To skłoniło Konstantyna do zebrania armii i pokonania rywala w drugiej bitwie pod Adrianopolem.
W 324 roku Licyniusz został ostatecznie pokonany pod Chrysopolis, a zwycięstwo Konstantyna ponownie zjednoczyło imperium.
Bizancjum
Konstantyn został jedynym cesarzem, mając 52 lata. Zrozumiał, że Stary Rzym nie spełnia już jego oczekiwań jako stolica, i zdecydował się przenieść ją do Bizancjum. Starożytne miasto miało strategiczne położenie po europejskiej stronie cieśniny Bosfor, kontrolując szlaki handlowe do i z Morza Czarnego. Miasto miało szerokie ulice i zdobiły je posągi Aleksandra, Cezara, Dioklecjana i samego Konstantyna. Cesarz odbudował chrześcijańskie kościoły i pogańskie świątynie, a także prowadził wiele innych projektów publicznych. Ostatecznie w 330 roku nastąpiła uroczysta dedykacja miasta.
Chrześcijanie
Konstantyn wykazywał religijną tolerancję zarówno wobec chrześcijan, jak i pogan. W 312 roku oficjalnie ogłosił się chrześcijaninem. Jego matka, Helena, była gorliwą chrześcijanką, a jej wpływ na syna był wyraźny. Choć Konstantyn tolerował niektóre pogańskie praktyki religijne, zniósł karę krzyżowania, a składanie ofiar pogańskich zostało zakazane. Ponadto jego rządy położyły kres walkom gladiatorów, a także wprowadzono szereg nowych praw przeciwdziałających rozwiązłości seksualnej i rytualnej prostytucji.
Ciekawostki
- Konstantyn Wielki, znany ze swojej pozornie nieskończonej energii, niestrudzenie prowadził wojska przez liczne bitwy i reformy, pozostawiając niezatarte piętno w historii Rzymu.
- Po śmierci Konstancjusza i zwycięskiej kampanii w Brytanii, ludność rzymska z nadzieją oczekiwała, że Konstantyn zostanie nowym Augustem Cesarstwa Zachodniorzymskiego.
- Doniosłe wydarzenie miało miejsce dzień przed bitwą przy Moście Mulwijskim w 312 roku n.e.: Konstantyn ujrzał cudowne widzenie. Na niebie dostrzegł krzyż nałożony na słońce, a pod nim napis “In Hoc Signo Vinces”, co oznaczało “pod tym znakiem zwyciężysz”.
- W wieku 52 lat Konstantyn osiągnął szczyt kariery, zostając jedynym władcą Cesarstwa Rzymskiego i konsolidując swoją władzę oraz wpływy.
- Uznając, że Stary Rzym nie odpowiada jego wizji nowej stolicy, Konstantyn wybrał Bizancjum, przemianowując je na Konstantynopol – miasto, które później stało się tętniącą życiem metropolią cesarską.
- Panowanie Konstantyna wyróżniało się niezwykłą tolerancją religijną – chrześcijanie i poganie mogli swobodnie wyznawać swoją wiarę i współistnieć pokojowo.
- W 312 roku n.e. Konstantyn oficjalnie przyjął chrześcijaństwo, ustanawiając tym samym historyczny precedens dla przyszłych chrześcijańskich cesarzy i zmieniając religijny krajobraz Cesarstwa Rzymskiego.
- Łuk Triumfalny Konstantyna, znajdujący się obok Koloseum i Forum Romanum, stanowi świadectwo jego zwycięstw i pozostaje jednym z najlepiej zachowanych łuków triumfalnych starożytnego Rzymu.
- Helena, głęboko wierząca chrześcijanka i matka Konstantyna, odegrała kluczową rolę w jego nawróceniu, wywierając trwały wpływ na jego przekonania i politykę.
- Po śmierci Konstantyn został pochowany w Kościele Świętych Apostołów w Konstantynopolu. Jego dziedzictwo kontynuowali trzej synowie – Konstantyn II, Konstancjusz II i Konstans – którzy odziedziczyli imperium, rozpoczynając epokę dynastii konstantyńskiej.
Śmierć Konstantyna Wielkiego
Konstantyn był dowódcą wojskowym i cesarzem. W 328 roku walczył z Alemanami u boku syna Konstancjusza II, pokonał Gotów w 332 roku i odzyskał utracone tereny z rąk Daków. Zmarł z powodu choroby w 337 roku. Cesarz sprawował władzę przez 31 lat. Został pochowany w Kościele Świętych Apostołów w Konstantynopolu, pozostawiając władzę trzem synom: Konstantynowi II, Konstancjuszowi II i Konstansowi. Ostatecznie Konstantyn II pokonał braci i został jedynym cesarzem.
