23037 podróżnych przeczytało
Park Savello, czyli Ogród Pomarańczowy (Giardino degli Aranci), to jedno z najbardziej romantycznych miejsc w Rzymie i znakomita atrakcja turystyczna, którą można odwiedzić bez rezerwacji drogich biletów.
Malownicze alejki zdobią Wzgórze Awentyn, z którego szczytu roztaczają się wspaniałe panoramy włoskiej stolicy. Zarówno turyści, jak i mieszkańcy cenią to miejsce za przyjemny chłód, komfort oraz możliwość jednoczesnego spojrzenia na dwa państwa: Watykan i Włochy.
Zaledwie 500 m dalej znajduje się kolejne mini-państwo – Suwerenny Wojskowy Zakon Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego z Rodos i z Malty (wł. Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta) z wyjątkowymi drzwiami, przez których dziurkę od klucza można ujrzeć naraz aż trzy kraje.
Co warto wiedzieć o pomarańczach w Rzymie
O której porze roku dojrzewają pomarańcze w Rzymie?
Jaka jest najlepsza pora dnia na odwiedzenie tarasu widokowego w Ogrodzie Pomarańczowym w Rzymie?
Czy pomarańcze rosnące na drzewach w Rzymie są jadalne?
W jakich innych częściach Rzymu, poza Ogrodem Pomarańczowym, można znaleźć drzewa pomarańczowe?
Historia
Park zajmuje powierzchnię około 7800 metrów kwadratowych (83 958,5 stóp kwadratowych) i w XIII wieku pełnił funkcję obronną dla Rzymu.
W 1287 roku zakończono budowę zamku obronnego Savello należącego do rodu Savelli na Wzgórzu Awentyn. Ponieważ zamek był intensywnie wykorzystywany podczas wojen domowych, do XVIII wieku popadł w ruinę. W 1932 roku, na zlecenie władz miejskich, architekt Raffaele De Vico rozpoczął budowę parku miejskiego.
Pozostałości zamku usunięto w tym celu, a wspólnota dominikanów przekazała część swojej ziemi do użytku publicznego. W ten sposób na szczycie Awentynu powstał nowy taras widokowy, oferujący niezwykłą panoramę, podobny do tych, które zdobią wzgórza Gianicolo i Pincio.
Taras Gianicolo nosi imię włoskiego rewolucjonisty Giuseppe Garibaldiego – Piazza Garibaldi. Natomiast Pincio słynie z Villi Borghese i Galerii Borghese – popularnego parku miejskiego oraz muzeum Rzymu.
Ciekawostki o Ogrodzie Pomarańczowym
- Ogród Pomarańczowy, czyli Giardino degli Aranci, nosi oficjalnie nazwę Parco Savello. Ten malowniczy park położony jest na Wzgórzu Awentyn, jednym z siedmiu wzgórz Rzymu, i zajmuje około 7800 m². Został zaprojektowany przez architekta Raffaele De Vico w 1932 roku i stanowi spokojną oazę pośród tętniącego życiem miasta.
- W ogrodzie rośnie kilka drzew pomarańczowych, głównie odmiany gorzkiej (Citrus aurantium). Owoców tej odmiany nie spożywa się na surowo ze względu na ich kwaśny smak, lecz wykorzystuje do wyrobu marmolad, likierów pomarańczowych i innych produktów kulinarnych. Drzewa te dodają ogrodowi barw, a powietrze wypełnia przyjemna cytrusowa woń.
- Ogród Pomarańczowy posiada zachwycający taras, z którego roztacza się panoramiczny widok na Rzym, w tym na takie ikony jak Bazylika św. Piotra, rzeka Tyber oraz dzielnica Trastevere. To miejsce stało się popularnym punktem relaksu dla mieszkańców i turystów, szczególnie o zachodzie słońca.
- Pomarańcze mają w Rzymie bogatą historię; wprowadzili je do miasta arabscy kupcy około IX wieku. Początkowo uchodziły za luksus, z czasem jednak drzewa pomarańczowe stały się stałym elementem rzymskich ogrodów i dziedzińców. Dziś spotkać je można w całym mieście, nadając mu śródziemnomorski charakter.
- Oprócz drzew pomarańczowych Ogród Pomarańczowy może poszczycić się różnorodną roślinnością, m.in. cyprysami, sosnami parasolowymi i laurami. Układ ogrodu z geometrycznymi wzorami i symetrycznymi alejkami tworzy harmonijną, estetyczną przestrzeń do spacerów i wypoczynku.
Architektura
Małe tarasy otaczały Awentyn, aby podróżni mogli podziwiać widoki na Tyber oraz architekturę Rzymu.
Drzewa pomarańczowe, które nawet w pełni lata dają przyjemny cień, stanowią ozdobę ogrodu. Nie można jednak zjeść tych niewielkich owoców, ponieważ nie nadają się one do spożycia na surowo. Warto wspomnieć, że drzewa pomarańczowe posadzono ku czci św. Dominika (łac. Sanctus Dominicus), fundatora Bazyliki św. Sabiny (Basilica di Santa Sabina all’Aventino).
Z architektonicznego punktu widzenia ogród ma wyraźnie symetryczną kompozycję. Centrum parku stanowi aleja nazwana imieniem Nino Manfrediego, włoskiego aktora i pisarza. Po obu jej stronach znajdują się dwie części placu. Jedną z nich zdobiła kiedyś fontanna autorstwa Giacoma della Porty, którą w 1973 roku przeniesiono na Piazza San Simeone. Sam plac nosi imię Fiorenza Fiorentiniego, aktora i wieloletniego dyrektora artystycznego letniego teatru na terenie ogrodu.
Wejście do Parku Savello zdobi antyczna fontanna (Fontana del Mascherone di Santa Sabina), przypominająca Usta Prawdy u stóp wzgórza. Pierwotnie była to prosta rzymska balia termalna obłożona trawertynem. W XVI w. ozdobiono ją kamienną maską o dramatycznie zmarszczonych, bujnych brwiach.
Obecnie Ogród Pomarańczowy ma trzy wejścia: od Piazza Pietro d’Illiria, od Via di Santa Sabina oraz od alejki Clivo di Rocca Savella.
Przeczytaj także o Ogrodach Watykańskich.
Drewniane arcydzieło Andrei Gandiniego w Ogrodzie Pomarańczowym
Andrea Gandini, urodzony w 1997 r., to niezwykły artysta tworzący sztukę w przestrzeni publicznej od 17. roku życia. Swoją drogę rozpoczął w Rzymie, rzeźbiąc pnie wyciętych drzew. Z czasem jego język artystyczny ewoluował, a on sam zaczął poszukiwać zarówno naturalnych, jak i miejskich krajobrazów dla swoich dzieł. 
Pomysł rzeźbienia w pniach narodził się, gdy Gandiniemu nieoczekiwanie zabrakło materiałów. Wcześniej obserwował ścięte pnie zdobiące rzymskie chodniki i pewnego dnia postanowił stworzyć pierwszą publiczną rzeźbę właśnie na ulicy Rzymu.
Podobnie jak Michał Anioł, który mówił: „Ujrzałem anioła w marmurze i rzeźbiłem, aż go wyzwoliłem”, Gandini dostrzega ukryte kształty i linie w pniach drzew, pragnąc je uwolnić, aby świat mógł docenić ich nieznane piękno. Jego prace badają relację między życiem a śmiercią widoczną w naturze, zwłaszcza w drzewach.
Rzeźbiąc w pniach, które nie są już żywe, artysta składa hołd dawnej istocie drzewa. Postrzega je jako indywidualne byty – mogą być męskie lub żeńskie, odżywiać się, zapadać w spoczynek, rozmnażać. Niestety, mimo że drzewa żyją setki lat, po śmierci często traktuje się je jak odpad.
Dzieła Gandiniego, w tym te w Ogrodzie Pomarańczowym, są świadectwem jego zaangażowania w upamiętnienie natury, życia i piękna w niezwykle unikalny sposób.
Rzeźbę znajdziecie po prawej stronie głównej alei prowadzącej na taras widokowy – nie przeoczcie jej!
Więcej prac artysty można zobaczyć na Instagramie @gandini.andrea oraz na oficjalnej stronie andreagandini.art.
Taras widokowy
Niewątpliwą atrakcją rzymskiego Ogrodu Pomarańczowego jest jego punkt widokowy. To jedno z najlepszych miejsc, by podziwiać panoramę Wiecznego Miasta o zachodzie słońca.
Mieszkańcy chętnie spotykają się tu wieczorami, ale poranny spacer ma swój urok – turystów jest wtedy znacznie mniej.
Z platformy widać nabrzeże Tybru oraz dzielnicę Trastevere. W oddali majestatycznie wznosi się Bazylika św. Piotra – najwyższy punkt Rzymu. Nieco w lewo góruje Wzgórze Janikulum ze słynnym pomnikiem Garibaldiego i fontanną Acqua Paola.
Spoglądając w prawo, zobaczycie Ołtarz Ojczyzny otoczony majestatycznymi piniami – widok zapiera dech w piersiach.
Wskazówka: Jeśli pasjonujecie się fotografią, zabierzcie obiektyw tele 200–300 mm. Na pewno się przyda.
Atrakcje w pobliżu
230 ft
70 m
790 ft
240 m
890 ft
270 m
1120 ft
340 m
1210 ft
370 m
1250 ft
380 m
1250 ft
380 m
1440 ft
440 m
1740 ft
530 m
2170 ft
660 m
